‘W Zen ważne jest, by mieć dobrego mistrza, od którego się uczysz.
W Shiatsu Twój pacjent jest Twoim mistrzem.’
/Shizuto Masunaga/
jest techniką masażu pochodzącą z Japonii, kraju, który przede wszystkim kojarzy się z celebracją piękna i gdzie dbanie o siebie to nie codzienna rutyna lecz bogata w rytuały sztuka. Łączy w sobie tradycję medycyny orientalnej z osiągnięciami współczesnej medycyny zachodniej w zakresie anatomii, fizjologii, fizjoterapii, osteopatii.
Shiatsu oferowane przez Europejska Szkołę Shiatsu, to Zen Shiatsu, którego twórcą jest Shizuto Masunaga. Masunaga, będąc wykształconym w nurcie zachodnim psychologiem, włączył także tę dziedzinę do shiatsu. Tym samym powstała technika, która oddziałuje zarówno na ciało, jak i umysł i emocje.
Jest to zabieg głęboko relaksujący i wprowadzający organizm w stan równowagi oraz harmonii. Pobudzający naszą witalność oraz uruchamiający procesy regeneracji i uzdrawiania organizmu. Polega głównie na stosowaniu ucisków przy użyciu kciuków, dłoni, łokci, stóp i kolan. Doskonałe efekty zdrowotne uzyskane w pracy tą metodą sprawiły, że w 1964 roku rząd Japonii uznał ją oficjalnie za terapię leczniczą. Szybko zyskała ona także uznanie w innych krajach świata i od lat 70-tych jest szeroko stosowana w Europie Zachodniej.
Sensei Masunaga podkreślał, że:
‘W Zen ważne jest, by mieć dobrego mistrza, od którego się uczysz. W Shiatsu Twój pacjent jest Twoim mistrzem. W Zen, choć pozostaje trudna do uchwycenia i zrozumienia, mądrość zawarta w orientalnej filozofii jest bardzo ważna, by pojąć, o czym jest Zen. W Shiatsu, zwykły nacisk nie ujawni życiowej esencji tego (ciała), co naciskasz. Bez wiedzy z zakresu orientalnej filozofii nie będziesz w stanie zrozumieć znaczenia życia, a tym samym wykonasz shiatsu niepoprawnie. (…) Podstawową zasadą jest, tak jak w Zen, doświadczenie ‘echa’ życia pomiędzy Tobą a odbiorcą shiatsu. Niektórzy (…) są usatysfakcjonowani, nawet jeśli nie rejestrują tego ważnego odczucia. Jednakże to sprowadza shiatsu do mechanicznej techniki, zamiast sposobu uzdrawiania życiowych sił w naszym ciele. W Zen ważne jest, by mieć dobrego mistrza, od którego się uczysz. W Shiatsu, Twój pacjent jest Twoim mistrzem.’
By jeszcze pełniej odpowiedzieć na pytanie, czym jest shiatsu, przytoczmy słowa założyciela The European Shiatsu School, Chrisa Jarmeya:
‘Podczas gdy bardzo niewielu ludzi słyszało o shiatsu przed połową lat 80-tych XX wieku, przez ostatnie lata popularność tej metody wzrosła gwałtownie, znacznie bardziej niż zainteresowanie innymi niekonwencjonalnymi metodami leczniczymi. Zjawisko to może tłumaczyć fakt, że wielu ludzi nie szuka jedynie alternatywnych metod zwalczania chorób i zachowania zdrowia – poszukują jednocześnie jakiegoś wewnętrznego sensu i celu życia.
Czym więc jest shiatsu i jak wypełnia podwójną rolę systemu uzdrawiania i metody rozwoju osobistego? Być może łatwiej będzie określić czym shiatsu nie jest. Nie jest jedynie akupunkturą bez igieł lub „akupresurą”, choć akupresura może być uznawana za dział shiatsu. Nie jest również po prostu orientalną metodą fizjoterapii lub manipulacją tkankami miękkimi, chociaż gdyby patrzeć jedynie na jej zakres technik fizycznych, to rzeczywiście zawiera ona w sobie aspekty tych metod. Fundamentalną zasadą shiatsu jest to, że osoba ją stosująca, mocno skoncentrowana, pozostaje w stałym nieprzerwanym kontakcie z ciałem osoby poddawanej zabiegowi – za pomocą kciuków, palców, dłoni a czasami łokci i kolan, z odpowiednią cierpliwością oczekując odpowiedzi subtelnej energii Ki (qi, ch’i). Pojawiają się różnorodne techniki rozciągania, rotacji i podważania, by zredukować psychiczny i mięśniowy „opór”, lecz to, co zasadniczo odróżnia shiatsu od masażu, to stabilny nacisk lub „połączenie” pod odpowiednim kątem i na odpowiedniej głębokości.’
Shiatsu jest metodą pracy z ciałem sformułowaną w Japonii w XX wieku wskutek rozwoju różnych starszych form chińskiej pracy z ciałem, które są ciągle praktykowane w Chinach i innych krajach. Podobnie jak akupunktura i chińska medycyna ziołowa te chińskie metody pracy z ciałem są oparte na zasadach tradycyjnej medycyny wschodniej, która powstała w starożytnych Chinach. Stopień w jakim shiatsu wciela elementy tradycyjnej medycyny wschodniej różni się w zależności od uprawianego stylu.
Wszystkie style praktykowanego shiatsu mają takie same fundamentalne zasady dotyczące stosowania nacisku i naciągania, wszystkie stosują pewne techniki inspirowane współczesnymi zachodnimi metodami. The European Shiatsu School naucza stylu ZEN Shiatsu. Jest to styl stworzony przez mistrza Shizuto Masunagę, który wzbogacił shiatsu swą wiedzą z zakresu zachodniej psychologii. I w ESS jest on nauczany bezpośrednio w linii Sensei’a Masunaga.
Jak podkreślał twórca ESS:
‘Jakość i skuteczność shiatsu jest zależna od stanu psychiki osoby ją stosującej. Dla przykładu, shiatsu wymaga umiejętności uspokojenia i skupienia umysłu w celu wyczucia subtelnych zmian w witalności odbiorcy. Dlatego też stosujący musi wykazać się pokorą i umiejętnościami, by móc pomagać w procesie naturalnego uzdrawiania bez narzucania własnych oczekiwań i osądów. Działanie jest głębsze jeśli rozumiemy, że nie jesteśmy w stanie skutecznie przywrócić zdrowia i równowagi bez jednoczesnego rozpoznania energii życiowej odbiorcy i właściwego na nią reagowania. Praktyk shiatsu uczy się słuchać tej energii i wspierać jej naturalne dążenie do równowagi i harmonii. Shiatsu polega zatem na umiejętnym kształtowaniu potencjału rewitalizacji ciała i umysłu.
Wyższy poziom empatii w naturalny sposób zapewnia odpowiedni poziom tej świadomości. Dzieje się tak, ponieważ w czasie wykonywania shiatsu umysł stosującego nie skupia się na przyszłości, przewidując wynik sesji, ani na przeszłości, próbując dociec, co doprowadziło odbiorcę do danej sytuacji.Umysł terapeuty shiatsu kształci się, by być tu i teraz, czyli w jedynym czasie i przestrzeni, gdzie mamy jedyną szansę poznać rzeczywistość. To, czego doświadcza odbiorca, dzieje się tylko w teraźniejszości, jako suma wszystkich wcześniejszych wydarzeń, które doprowadziły go do tego momentu. Shiatsu prowadzi stosującego i odbiorcę do tego samego miejsca – teraz. Jedynie bycie „świadomym” tego momentu i w tym momencie w czasie daje warunki do doświadczenia empatii. Wszyscy czujemy empatię dla innych osób w różnych momentach i zdarza się to, gdy nasza świadomość na dłużej zatrzyma się w teraźniejszości. W shiatsu stawiamy sobie za cel utrzymanie naszej świadomości w związku z teraźniejszością jak najdłużej w czasie danej sesji. Większość metod medytacji i „świadomości” ma ten sam cel. W tym sensie, shiatsu jest w takiej samej mierze praktyką zapewniającą wzrost świadomości, jak i terapią fizyczną. Nie jest to technika mechanicznie fizyczna, lecz raczej fizycznie świadoma.’
Stąd tak ważny jest wybór właściwego nauczyciela, który będzie potrafił świadomie poprowadzić nas tą drogą i zapewni profesjonalną superwizję.